Bull Market và Bear Market là gì? Chúng ta nên làm gì trong hai thị trường này

Nếu không phải là dân trong nghề hoặc vừa mới tham gia vào thị trường chứng khoán. Nhiều người sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước các thuật ngữ kỳ lạ như: Bear Market và Bull Market. Thậm chí, ở nhiều sàn giao dịch trên thế giới, Bull and Bear Market còn được dựng thành những biểu tượng con bò và gấu trưng bày công khai.

Bài viết sau đây sẽ làm rõ vấn đề này giúp bạn hiểu thêm về các từ ngữ phổ thông. Đồng thời, giúp cho bạn tự tin hơn, đỡ bỡ ngỡ hơn khi bước chân vào lĩnh vực này. Cùng tìm hiểu ngay bạn nhé!

Khái niệm về Bear market và Bull market

Bear market là gì?

Bear market hay còn gọi là Thị trường gấu, có nghĩa mô tả trạng thái thị trường chứng khoán đang suy giảm – hay còn gọi là thị trường downtrend. Trong Bear market, giá của cổ phiếu rớt liên tục.

Một thị trường được xem là Bear market khi giá giảm ít nhất 20% so với mức giá cao nhất và gần nhất trước đó, liên tục trong vòng 2 tháng gần nhất. Kết quả là cổ phiếu của công ty giảm giá trị và các nhà đầu tư cảm thấy bi quan về việc thực hiện các giao dịch mua mới. Khi thị trường con gấu đủ xấu, nó sẽ trở thành suy thoái hoặc nguy cơ phá sản.

Bull market là gì?

Bull market hay còn gọi là Thị trường bò, có nghĩa đề cập đến trạng thái thị trường chứng khoán đang tăng trưởng – hay còn gọi là giai đoạn uptrend. Khác với Bear market, trong Bull market, giá cổ phiếu liên tục tăng.

Khi một thị trường được xem là Bull market thì thị trường đó tăng ít nhất 20% được duy trì trong ít nhất hai tháng. Cổ phiếu công ty có sự gia tăng bền vững và có cảm giác rằng điều này sẽ tiếp tục trong dài hạn. Điều này sẽ giúp các nhà đầu tư thấy yên tâm và lạc quan hơn với giao dịch của mình.

Nguồn gốc của Bull Market và Bear Market

Hãy cùng nhau làm rõ hai khái niệm này. Nguồn gốc của các thuật ngữ thị trường ‘Bull’ và ‘Bear’ Market thực sự đã có phần gây tranh cãi. Một số nhà sử học tin rằng cả hai được đặt tên theo cách mà mỗi con vật tấn công nạn nhân của nó. Khi một con gấu tấn công, nó vung bàn chân của nó xuống, do đó, một con 'Bear' có nghĩa là sự suy giảm trên thị trường. Mặt khác, khi một con bò đực tấn công, nó sẽ vung sừng lên, do đó ‘Bull’ thể hiện sự gia tăng của giá thị trường.

Một số người khác thì nói rằng nguồn gốc đến từ hình ảnh một con gấu khi tấn công, lúc này nó cúi thấp đầu để dọa đối thủ của mình, do đó Bear Market có nghĩa là sự sụt giảm giá và tạo tâm lý tiêu cực nói chung. Mặt khác, khi một con bò đực tấn công, nó sẽ ngẩng đầu lên, do đó thị trường ‘Bull’ thể hiện sự gia tăng giá và tâm lý tích cực. Nhưng dù như thế nào, các điều khoản của Bull và Bear Market đều có thể được áp dụng cho bất kỳ thứ gì nếu được giao dịch, chẳng hạn như trái phiếu, tiền tệ, cổ phiếu và hàng hóa!

Đặc điểm của Bull Market và Bear Market

Tình hình của nền kinh tế

Thị trường chứng khoán và nền kinh tế có mối quan hệ mật thiết với nhau. Thị trường chứng khoán ở trạng thái Bear market gián tiếp thể hiện nền kinh tế đang suy giảm. Các doanh nghiệp ghi nhận lợi nhuận ở mức thấp ảnh hưởng trực tiếp đến việc định giá cổ phiếu.

Điều ngược lại xảy ra ở thị trường Bull market, các doanh nghiệp có sự tăng trưởng về doanh thu và lợi nhuận tác động tích cực lên tâm lý của nhà đầu tư. Điều này cũng tác động và củng cố  sự tăng trưởng của nền kinh tế.

Cung và cầu chứng khoán

Trong trạng thái thị trường Bull market, cầu luôn lớn hơn cung do nhiều nhà đầu tư muốn mua chứng khoán trong khi ít người sẵn sàng bán. Kết quả là giá cổ phiếu sẽ tăng lên khi các nhà đầu tư cạnh tranh để giành được phần vốn chủ sở hữu hữu hạn.

Ngược lại trong trạng thái thị trường Bear market, nhiều nhà đầu tư tìm cách bán chứng khoán họ sở hữu thay vì mua thêm. Chênh lệch giữa cung và cầu khiến giá chứng khoán giảm xuống.

Tâm lý nhà đầu tư

Tình trạng của thị trường chứng khoán và tâm lý của nhà đầu tư luôn phụ thuộc và ảnh hưởng qua lại. Khi thị trường tăng điểm, do tâm lý lạc quan nhà đầu tư hiện tại và các nhà đầu tư mới luôn sẵn sàng tham gia vào thị trường với kỳ vọng thu được lợi nhuận.

Ngược lại, trong trạng thái “Bear market”, sự sụt giảm của thị trường chứng khoán làm lung lay tâm lý của nhà đầu tư, hầu hết sẽ có tâm lý muốn rút tiền khỏi thị trường để đầu tư sang các lĩnh vực khác.

Làm thế nào người ta có thể biết được Bull Market và Bear Market?

Không phải phản ứng nhanh chóng của thị trường đối với một sự cố cụ thể, mà đúng hơn là hành vi của nó trong một khoảng thời gian dài mới là điều quan trọng nhất trong việc đánh giá liệu một thị trường đang ở Bull market hay Bear market. Biến động nhỏ của thị trường chỉ biểu thị một xu hướng nhất thời hoặc sự điều chỉnh của thị trường.

Ngoài ra, những biến động dài hạn của thị trường sẽ không phải lúc nào cũng tăng hoặc giảm. Thị trường đôi khi có thể có một giai đoạn đi ngang mà không có bất kỳ chuyển động xu hướng rõ ràng nào.

Sự khác nhau giữa Bull market và Bear market

Cung và cầu chứng khoán

• Trong thị trường bò tót: Ta thấy lực cầu mạnh hơn cung đối với chứng khoán. Nói cách khác, nhiều nhà đầu tư chọn mua nhiều hơn là bán ra.
• Ngược lại, trong thị trường gấu: Nhiều người có nhu cầu bán ra hơn là mua vào. Càng như vậy, cầu sẽ thấp hơn cung, dẫn đến kết quả giá cổ phiếu giảm.

Tâm lý nhà đầu tư

• Tại Bull market: các nhà đầu tư sẵn sàng tham gia mua để kỳ vọng thu được lợi nhuận. Vì vậy, tâm lý họ sẽ tự tin và phấn khởi hơn.
• Tại Bear market: Tâm lý của người đầu tư trở nên tiêu cực hơn, họ sẽ bắt đầu rút tiền ra khỏi các cổ phiếu và chuyển vào các chứng khoán có thu nhập cố định. Cố gắng chờ đợi một động thái tích cực từ thị trường tiếp theo. Lúc này sự tự tin sẽ giảm dần theo thị trường, thậm chí nhiều người còn đau đầu, căng thẳng.

Sự thay đổi trong hoạt động kinh tế

• Ở thị trường con bò tót: các nhà đầu tư sẽ tận dụng triệt để việc chiều giá tăng để mua vào cổ phiếu. Họ nhìn nhận khi thấy có xu hướng thị thường tăng. Và, chờ đến khi cổ phiếu lên đến đỉnh, họ sẽ bán ra. Lúc này, mọi khoản thua lỗ đều trở thành nhỏ bé và mang tính tạm thời.
• Ở thị trường con gấu: nguy cơ thua lỗ cao chứ không như thị trường con bò tót. Giá cả không ngừng giảm đi và thật khó khăn để xác định đâu là điểm dừng cuối cùng. Nhiều khả năng nhà đầu tư sẽ chịu lỗ rất sâu nếu thị trường cứ tiếp tục không đổi chiều.

Nhà đầu tư/nhà giao dịch nên làm gì ở mỗi thị trường Bull market/Bear market?

Đối với thị trường chứng khoán

Nhà đầu tư nên làm gì ở thị trường Bull market?

Trong thị trường tăng giá, việc làm lý tưởng của các nhà đầu tư chính là tận dụng lợi thế giá cổ phiếu tăng để mua vào sớm theo xu hướng và sau đó bán chúng ra thì thị trường đang ở đỉnh của xu hướng tăng. Tuy nhiên, để mua vào sớm theo xu hướng hay bán ra ở đỉnh là rất khó và rủi ro, “thời điểm” trên thị trường này là vô cùng quan trọng. Các bạn có thể áp dụng nguyên tắc đầu tư chứng khoán của người Nhật là “Mua ở đầu gối, Bán ra ở vai” thay vì một nguyên tắc cũ cứng nhắc “ Mua ở chân, Bán ra ở đầu”.

Trong Bull market, bất kỳ một khoản lỗ nào khi các bạn duy trì danh mục đầu tư của mình thì cũng chỉ có thể là những khoản lỗ nhỏ và tạm thời vì sau cùng thì thị trường sẽ dần khôi phục, các bạn có thể tự tin đầu tư với số vốn cao hơn để có cơ hội sinh lời nhiều hơn.

Có nên mua cổ phiếu ở thị trường Bear market?

Trong thị trường giảm giá, các vị thế mua vào thường sẽ tiềm ẩn rủi ro cao hơn. Ngay cả khi bạn quyết định mua vào với hy vọng thị trường sẽ tăng giá trở lại thì có khả năng bạn sẽ bị lỗ trước khi có bất kỳ sự thay đổi nào xảy ra. Chính vì thế, trong Bear market, nhà đầu tư sẽ lựa chọn hình thức bán khống để tận dụng cơ hội kiếm lời khi thị trường giảm giá, phòng ngừa rủi ro bằng hợp đồng quyền chọn (Option contracts) hoặc chuyển sang đầu tư vào các loại tài sản có thu nhập cố định như trái phiếu.

Cũng có rất nhiều nhà đầu tư thích đi ngược lại với số đông và mang về nhiều thắng lợi. Khi tất cả mọi người đều cảm thấy lo lắng và sợ hãi thì họ lại tìm cách mua được những cổ phiếu chất lượng với giá thấp sau đó bán ra ở Bull market khi chúng đã lấy lại được giá trị thực của mình.

Dù là Bull market hay Bear market thì bạn cũng nên bán cổ phiếu đi khi đã đạt được mục tiêu tài chính của mình và bắt đầu lên kế hoạch cho việc nghỉ hưu. Chiến lược đầu tư lý tưởng của bạn chính là bảo toàn thay vì tăng trưởng, bạn có thể lựa chọn các công cụ có tính an toàn cao, thu nhập cố định như trái phiếu hoặc gửi tiết kiệm ngân hàng.

Đối với thị trường forex

Ở cả 2 dạng thị trường Bull market và Bear market thì các trader vẫn có thái độ lạc quan và vô cùng hưng phấn vì có thể kiếm ra lợi nhuận bất kể thị trường tăng hay giảm nhờ tính chất của Hợp đồng chênh lệch CFDs và giao dịch margin sử dụng đòn bẩy.

Các trader sẽ tìm kiếm cơ hội vào lệnh ở đầu giai đoạn cao trào của mỗi dạng thị trường thay vì vào lệnh sớm ở giai đoạn bắt đầu để hạn chế rủi ro và loại bỏ bớt các tín hiệu gây nhiễu, mặc dù lợi nhuận không là tối đa nhưng nếu bắt trọn giai đoạn cao trào, lợi nhuận mang về không hề nhỏ.

Một trong các chiến lược giao dịch hiệu quả nhất trong thị trường tăng giá hay giảm giá chính là giao dịch thuận xu hướng, nghĩa là mở vị thế Long (lệnh Buy) trong Bull market và mở vị thế Short (lệnh Sell) trong Bear market. Giao dịch thuận xu hướng được thực hiện dễ dàng hơn, ít rủi ro hơn, mặc dù tiềm năng lợi nhuận có thể không cao bằng giao dịch đảo chiều.