Thế nào là đầu cơ? Đầu cơ và đầu tư khác nhau thế nào?

Hiện nay, vấn đề đầu tư kinh doanh hay đầu cơ đã không còn là vấn đề quá xa lạ với đời sống của chúng ta. Tuy nhiên, với tình hình dịch bệnh Covid hiện nay đã phần nào làm giảm đi quá trình đầu tư và đầu cơ. Nhìn chung, trong cuộc sống hằng ngày chúng ta thường hay nghe đến hoạt động đầu tư hơn là đầu cơ, bởi lẽ hoạt động đầu tư thường hay diễn ra và gần gũi với đời sống. Vậy, đầu cơ là gì? Những sự khác biệt giữa đầu cơ và đầu tư? Bài viết dưới đây hy vọng sẽ giúp bạn hiểu hơn về vấn đề nêu trên.

Đầu cơ là gì?

Đầu cơ trong tiếng Anh là Speculation, được hiểu là việc thu lợi nhuận từ hoạt động mua bán, tích lũy hoặc bán khống các loại tài sản tài chính như hàng hóa, bất động sản, cổ phiếu, tiền tệ,...

Đầu cơ là hình thức diễn ra trong ngắn hạn, kiếm lợi nhuận nhờ sự biến động mạnh của thị trường và sự chênh lệch về giá. Đầu cơ không chỉ khiến giá hàng hóa tăng mà còn gây mất ổn định, khó khăn trong việc bình ổn thị trường. 

Đặc điểm của đầu cơ là mức lợi nhuận tỷ lệ thuận với tính rủi ro và phụ thuộc phần lớn và nhu cầu cung - cầu của thị trường. 

Hoạt động đầu cơ chủ yếu diễn ra trên thị trường chứng khoán và thị trường bất động sản, nhưng phổ biến hơn cả vẫn là thị trường chứng khoán vì có thể kiếm lời nhanh chóng.

Sự khác biệt giữa đầu cơ và đầu tư

Sự khác biệt chính giữa đầu cơ và đầu tư đó là: Đầu cơ chỉ quan tâm đến biến động giá, còn đầu tư thì quan tâm đến giá trị thực của hàng hóa. Chính vì chỉ quan tâm đến biến động giá nên các nhà đầu cơ thường tìm kiếm lợi nhuận cao bất thường theo cách này hay cách khác. Nên đầu cơ bị phê phán rất nhiều, vì chúng được xem như là một hình thức cờ bạc. Tuy nhiên, thực tế không hẳn như vậy. Bởi các nhà đầu cơ vẫn cố gắng đưa ra những quyết định dựa vào phân tích cơ bản, phân tích kỹ thuật, áp dụng các hình thức quản lý vốn, quản lý cảm xúc, chứ không hoàn toàn là tất tay, đánh bất chấp, hay dựa vào may mắn.

Sự khác biệt cơ bản giữa đầu tư và đầu cơ được đề cập theo các luận điểm dưới đây:

• Các sản phẩm để nhà đầu tư tập trung xem xét chủ yếu là: chứng khoán, các khoản tiết kiệm, quỹ tiết kiệm, vv các nhà đầu cơ sẽ tập trung vào các lĩnh vực như forex, giao dịch quyền chọn, cá cược,...
• Điểm trên cũng phản ánh thái độ của các nhà đầu tư và đầu cơ. Các nhà đầu tư thường sẽ tiếp cận các dự án, kế hoạch kinh doanh 1 cách thận trọng và bảo thủ. Các nhà đầu cơ, ngược lại, thường tiếp cận vấn đề khá nhanh chóng, đôi khi thiếu thận trọng do lợi nhuận thu về quá hấp dẫn với họ.
• Các nhà đầu tư kỳ vọng sẽ thu được lợi nhuận từ sự thay đổi giá trị của một loại tài sản nào đó. Trong khi các nhà đầu cơ tập trung vào việc kiếm lời từ biến động giá do lực lượng cung – cầu.
• Một nhà đầu tư thường sử dụng tiền nhàn rỗi của họ để đầu tư. Trong khi đó các nhà đầu cơ có thể sẽ đi vay hoặc kêu gọi vốn từ những người khác để thực hiện mục đích của họ.
• Trước khi đưa ra quyết định, các nhà đầu tư sẽ tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng và tập trung vào các yếu tố cơ bản của  1 công ty như tình hình tài chính, thời điểm, vị trí giá trị tài sản mang lại…trong khi đó các quyết định đầu cơ dựa trên biểu đồ kỹ thuật, sự tác động của thị trường, kinh nghiệm cá nhân hay thậm chí là nghe 1 ai đó tư vấn.
• Nếu đầu tư thường sẽ là các loại tài sản với hy vọng thu được lợi nhuận nhờ vào số tiền gốc trước đó, thì đầu cơ liên quan đến việc thực hiện một giao dịch tài chính mang đầy tính rủi ro nhưng lại mong muốn thu được lợi nhuận lớn.
• Hoạt động đầu tư thường diễn ra trong thời gian dài từ một năm trở lên, nếu đầu tư vào bất động sản hoặc bảo hiểm nhân thọ thì thời gian còn có thể kéo dài 25-30 năm. Trong khi đó, đầu cơ thường diễn ra rất ngắn dưới một năm đôi khi chỉ là vài phút.
• Số tiền dùng để đầu cơ thường khiêm tốn hơn rất nhiều so với đầu tư. Chính vì vậy, hình thức đầu cơ sẽ thu hút nhiều thành phần tham gia hơn, trong khi đầu tư thường được thực hiện chủ yếu từ những người có tiền, thuộc tầng lớp trung lưu trở lên.  
• Sự kiên nhẫn là 1 trong yếu tố quan trọng trong đầu tư. Với đầu cơ, điều này đôi khi lại bị lãng quên, mặc dù xác suất thua lỗ sẽ bị nhân lên gấp bội trong các hoạt động đầu cơ nếu như bạn quá hấp tấp, vội vàng.

Đầu cơ hay Đầu tư là sự lựa chọn tốt hơn?

Trong giao dịch chứng khoán, đầu cơ hay đầu tư sẽ là lựa chọn tốt hơn để kiếm lợi nhuận từ thị trường? Với những phân tích trên về đặc điểm của đầu cơ và sự khác biệt so với đầu tư, có thể thấy: Hoạt động đầu tư tốt hơn và an toàn hơn so với đầu cơ chứng khoán. Bởi:

• Đầu tư chứng khoán dựa trên kiến thức, kỹ năng thực tế để phân tích, đánh giá sự tăng – giảm giá của cổ phiếu. Đầu tư cũng sẽ có rủi ro nhưng mức độ rủi ro của đầu tư sẽ thấp hơn so với đầu cơ.
• Đầu tư chứng khoán mang lại lợi nhuận chậm và tốn nhiều thời gian hơn. Tuy nhiên, hình thức đầu tư sẽ mang lại thu nhập ổn định, bền vững và lâu dài.
• Hoạt động đầu tư chứng khoán minh bạch, được pháp luật bảo vệ về quyền lợi. Trong khi, hoạt động đầu cơ có thể cấu thành tội Hình sự, có quy định trong luật khi có ảnh hưởng nhất định đến thị trường.